پایه اصلی خلافت بنی امیه از حکومت عثمان بن عفان ( سومین خلیفه راشدین ) آغاز گردید که خود وی از طایفه بد نام بنی امیه بود و در حکومت وی افراد پلیدی چون مروان بن حکم و معاویة بن ابی سفیان قوت و قدرت گرفته و منافقانه در صدد از بین بردن اسلام ناب محمدی و به وجود آوردن اسلام بدلی و اموی بر آمدند.

 

اما از جهت دسته بندی تاریخی ، خلافت امویان از معاویه بن ابی سفیان شروع شده و با قتل مروان حمار به انتها می رسد و به دست هواداران بنی عباس منقرض می گردد.اسامی و مدت حکومتشان بدین شرح است :

 

۱- معاویه بن ابو سفیان  ۴۱ تا ۶۰ هجری قمری

 

۲- یزید بن معاویه  ۶۰ تا ۶۴ هجری قمری

 

۳- معاویه بن یزید (معاویه دوم) ۶۴ هجری قمری به مدت چهل روز

 

۴- مروان بن حکم ۶۴ تا ۶۵ هجری قمری

 

۵- عبدالملک بن مروان ۶۵ تا ۸۶ هجری قمری

 

۶- ولید بن عبدالملک ۸۶ تا ۹۶ هجری قمری

 

۷- سلیمان بن عبدالملک 96 تا ۹۹ هجری قمری

 

۸- عمر بن عبدالعزیز ۹۹ تا ۱۰۱ هجری قمری

 

۹- یزید بن عبدالملک  ۱۰۱ تا ۱۰۵ هجری قمری

 

۱۰- هشام بن عبدالملک ۱۰۵ تا۱۲۵ هجری قمری

 

۱۱- ولید بن یزید ۱۲۵ تا ۱۲۶ هجری قمری

 

۱۲- یزید بن ولید ۱۲۶ هجری قمری به مدت پنج ماه

 

۱۳- ابراهیم بن ولید ۱۲۶ هجری به مدت دو ماه

 

۱۴- مروان بن محمد( معروف به مروان حمار ) ۱۲۷ تا ۱۳۲ هجری قمری

 

خلفای عباسی

 

در سال 132 هجری قمری با قیام سراسری مردم شهرهای مناطق اسلامی بر ضد امویان به رهبری طایفه خوش نام بنی هاشم ، به ویژه تیره عباسی ، حکومت امویان نابود و حکومت عباسیان مستقر گردید.

 

سلسله خلفای بنی عباس از نسل محمد بن علی بن عبد الله بن عباس بوده و به مانند اشراف و سادات علوی نژاد ، هاشمی نامیده می شدند . زیرا عباس بن عبد المطلب عموی رسول خدا (ص) به مانند سایر برادرانش هاشمی بود .

 

به هر روی فرزندان و نوادگان عباس بن عبد المطلب پس از ظهور اسلام از دسترسی به مقام خلافت تا سال 132 هجری قمری محروم بودند ولی در اواخر حکومت امویان قیام بزرگ مردمی به راه انداخته و خود رهبریت قیام را برعهده گرفتند و پس از سال ها مبارزه ، سر انجام پیروز شده و موفق به تشکیل حکومت گردیدند .

 

بنی عباس پس از ابوالعباس سفاح مع الاسف راه و رسم امویان را در ظلم و ستم به مردم و غصب حکومت و خلافت بدون رضایت عامه مردم در پیش گرفتند .

 

امامان معصوم شیعه (ع) از امام جعفر صادق (ع) تا امام زمان (عج) در دوران همین خلفا می زیستند و از اکثر آنان فشارها و ستم های زیادی متحمل شده و همگی آن بزرگواران به دستور برخی از آن حاکمان جور به شهادت رسیدند و تنها حضرت حجت بن الحسن (ع) از گزند آنان محفوظ مانده و در پسِ پرده غیبت قرار گرفت.

 

اسامی خلفای عباسی از نخستین فردشان که در زمان امام صادق (ع) به حکومت رسید تا بیست و یکمین نفرشان که در آخر غیبت صغرا و ابتدای غیبت کبرای امام زمان (ع) به حکومت رسید ، به ترتیب تاریخ حکومت و مدت زمان خلافتشان بدین شرح می باشد :

 

ابوالعباس سفاح ( 132 – 136 ق )

ابوجعفر منصور دوانقی ( 136 – 158 ق )

مهدی عباسی ( 158 – 169 ق )

هادی عباسی ( 169 – 170 ق )

هارون الرشید ( 170 – 193 ق )

امین عباسی ( 193 – 196 ق )

مأمون عباسی(196 – 218 ق )

معتصم عباسی(218 – 227 ق )

واثق عباسی(227 – 232 ق )

متوکل عباسی(232 – 247 ق )

منتصر عباسی(247 – 248 ق )

مستعین عباسی(248 -252 ق )

معتز عباسی(252 – 255 ق )

مهتدى عباسى (255 – 256 ق )

معتمد عباسى (256 – 279 ق )

معتضد عباسى (279 – 289 ق )

مکتفى عباسى (289 – 295 ق )

مقتدر عباسى (295 – 320 ق )

قاهر عباسى (320 – 322 ق )

راضى عباسى (322 – 329 ق )

متقى عباسى (329 – 333 ق )

البته پس از غیبت صغرای امام زمان (عج) حکومت عباسیان ادامه یافت

ابوالقاسم عبدالله مستکفی (المستکفی بالله)

ابوالقاسم فضل مطیع (المطیع لله)

ابوبکر عبدالکریم طائع (الطائع بالله)

ابوالعباس احمد قادر (القادر بالله)

ابوجعفر عبدالله قائم (القائم بأمر الله)

ابوالقاسم عبدالله مقتدی (المقتدی بامر الله)

ابوالعباس احمد مستظهر (المستظهر بالله)

ابومنصور فضل مسترشد (المسترشد بالله)

ابوجعفر منصور راشد (الراشد بالله)

ابوعبدالله محمد مقتفی (المقتفی لامر الله)

ابومظفر یوسف مستنجد (المستنجد بالله)

ابومحمد حسن مستضی (المستضی بامر الله)

ابوالعباس احمد ناصر (الناصر لدین الله)

ابونصر محمد ظاهر (الظاهر بامر الله)

ابوجعفر منصور مستنصر (المستنصر بالله)

ابواحمد عبدالله مستعصم (المستعصم بالله)